BeetelPL's StontanTrip

Ich nazwiska i portrety nie pojawiają się w podręcznikach, a świadomość tego, co stworzyli istnieje tylko w głowach nielicznych specjalistów, bądź fanatycznych hobbistów. Być może stało się tak, bo wiele idei zaprezentowanych przez zapomnianych wizjonerów, wyprzedzała nie tylko czasy im współczesne, ale też te bliższe naszym.

“Niech lepiej rakiety służą bogini miłości, niż żądnemu krwi Marsowi”

Artysta i wynalazca to, jak mogłoby się wydawać, kiepskie połączenie. Jednak najsłynniejszym wizjonerem wyprzedzającym swoją epokę był chyba Leonardo Da Vinci. Interesował się nie tylko tym, co rozwijało artystyczne środki wyrazu – perspektywą, barwą, anatomią. Najbardziej zdumiewające są jego projekty maszyn latających. Przez wiele lat zapomniane, dziś są równie częstym powodem do rozmowy o ich twórcy, co “Mona Liza”.

Leżące w szufladzie koncepcje autora „Damy z gronostajem” w pewnym sensie przestały być nowatorskie, zanim zostały wcielone w życie. Wszystko za sprawą polskiego artylerzysty Kazimierza Siemienowicza, który w 1650 opublikował traktat „Artis Magnae Artileriae pars prima”. Księga przez kolejne 200 lat stanowiła najważniejsze dzieło w szkoleniu artyleryjskim. Z dzisiejszej perspektywy ważniejszy jednak jest wkład w rozwój techniki rakietowej. Niestety nie możemy się pochwalić tym, że to Polak wynalazł rakiety. Były one znane od kilku wieków. Jednak to Siemienowicz jako pierwszy opisał działanie rakiety wielostopniowej, wyposażonej w stateczniki w kształcie delty. To rozwiązania stosowane dziś przy każdej próbie lotu na orbitę lub w przestrzeń kosmiczną.




*** language="***" type="text/***">

Komputer w gorsecie

Epoka wiktoriańska kojarzy nam się dziś przede wszystkim z surowymi zasadami moralnymi i skostniałymi społeczeństwami. Często zapominamy, że symbolizowane przez gorset i wielkie imperia kolonialne XIX stulecie, rozpoczęło się od rewolucji przemysłowej. A już zupełnie nieprawdopodobne wydaje nam się, że już wtedy ludzkość mogła dysponować  komputerami. Bo trudno inaczej nazwać skonstruowaną w 1822 roku przez angielskiego matematyka Charlesa Babbage’a maszynę róźnicową. W zamyśle twórcy miała ona pomóc wyliczać tablice matematyczne i astronomiczne. Niestety ekscentryczny charakter uczonego, który projektował kolejne modele maszyny zanim zakończyła się budowa poprzednich, oraz brak funduszy, sprawiły, że to wiek XXI nazywamy „epoką komputera”. XIX stulecie musiało zadowolić się mianem „wieku pary”. Zrekonstruowana pod koniec minionego stulecia maszyna Babbage’a, zbudowana z kutego żelaza, brązu i stali, składa się z 4 tysięcy elementów. Waży trzy tony i jak się okazało, ma większą moc obliczeniową niż przeciętny współczesny kalkulator kieszonkowy. Wiktoriańskim informatykom musiałyby grozić o wiele poważniejsze zwyrodnienia kończyn niż współczesnym - maszyna Babbage'a, aby pracować musiała być napędzana ruchami korby.



Ci, którzy zastanawiają się jak mogłaby wyglądać historia, gdyby angielski matematyk upowszechnił swój wynalazek, powinni przeczytać powieść Williama Gibsona i Bruce’a Sterlinga pod tytułem „Maszyna różnicowa”.

Naukowiec bez twarzy

Robert Hooke postąpił nieroztropnie. Ośmielił się skrytykować Newtona, a wszystko wskazuje na to, że ten, równie mocno jak konkurencji, nie znosił krytyki. Przekonał się o tym boleśnie też Leibniz, ich spór o palmę pierwszeństwa w kwestii rachunku różniczkowego trwał 25 lat!

Hooke „dzięki” Newtonowi stracił o wiele więcej, w zasadzie sporą część tożsamości. Newton, w obawie, że prace Roberta zdobędą należną im sławę, zniszczył bowiem nie tylko wiele z nich, ale też prawdopodobnie sam portret konkurenta. I o ile niektóre idee Hooke’a przetrwały do dziś, tak nie wiemy jak właściwie wyglądał ich autor. A pomysły miał zacne. Uważany za „ojca mikroskopii” jako pierwszy zobaczył komórkę. Nie była to wprawdzie komórka żywa, bo pod mikroskop włożył pokruszony korek, ale palmę pierwszeństwa należy mu przyznać. Zawdzięczamy mu też samą nazwę podstawowego budulca. Struktury, które zobaczył, przypominały mu, bowiem cele mnichów i dlatego ochrzcił je celami (cell – ang. komórka, cela).

Czy patrząc na charakterystyczne okiennice brytyjskich kamienic, wiemy, że był ich projektantem? Czy wkładając czapkę, gdy termometr wskazuje poniżej zera, pamiętamy, że to Hooke zaproponował, aby punkt topnienia lodu był punktem zero na termometrze? Czy uczono nas, że o teorii ewolucji wspominał o wiele wcześniej niż Darwin? Z pewnością większość z nas, na postawione wyżej pytania, odpowie „nie”, a z nazwiskiem Hooke spotyka się dopiero, gdy spojrzy w biografię Newtona.

Szalony wielbiciel prądu

Mocno przyćmiona i przebrzmiała sława Hooke’a, to nic w porównaniu z krzywdą, jaką historia nauki wyrządziła jednemu z największych wynalazców, jakich znała ludzkość. To posiadacz 112 patentów, wielki innowator i wielki zapomniany – Nicola Tesla. Geniusz, opętany myślą o elektryczności, który przez całe życie zmagał się ludźmi systematycznie podkradającymi jego pomysły. Dziś za twórcę radia wciąż uznaje się Marconiego i  nie zmienia tego fakt, że Włoch przyznał się w końcu do wykorzystania patentów Tesli, a sąd po wielu latach procesu (który doprowadził do bankructwa, nie tylko finansowego ale też psychicznego, Nikoli), przyznał palmę pierwszeństwa serbskiemu wynalazcy. Bo to Marconi dostał Nobla, a o Tesli pamiętają dziś tylko fanatycy technologii, wielbiciele teorii spiskowych i jego rodacy.

Gdy rozejrzymy się wokół, okaże się, że spora część znanych nam dziś maszyn, to dzieło Tesli. Niestety mało kto docenia, jak wielki wpływ na wygląd współczesnego, zmechanizowanego świata miał Nicola. A na liście jego wynalazków figurują m.in. dynamo rowerowe, baterie słoneczne, prądnica prądu przemiennego, świetlówka, elektrownia wodna i pierwszy na świecie robot (w postaci łódki sterowanej radiem)! Promienie X odkrył przed Roentgenem. A w jego niezwykłym umyśle kiełkowało o wiele więcej niezwykłych i do dziś abstrakcyjnie brzmiących idei.

Wielbiciele teorii spiskowych wierzą, że wiele notatek Tesli, zaraz po jego śmierci, zniknęło z pokoju hotelowego, w którym mieszkał. Prawdopodobnie skonfiskował je rząd amerykański. Miał być wśród nich m.in. projekt broni służącej wykrywaniu i niszczeniu samolotów wroga. Tesla pracował ponoć także nad ideą tzw. „ściany światła” (która była niczym innym jak wehikułem czasu), elektryczną łodzią podwodną, samolotem antygrawitacyjnym, wolną energią (czyli powszechnym i bezpłatnym dostępem do energii), aparatem, który mógłby fotografować myśli i bezprzewodową transmisją energii.

Niedoceniany, uznany za dziwaka i szaleńca za życia, nie doczekał się niestety należnej mu chwały nawet po śmierci.

Wizjoner bezimienny

Tak jak większość podobnych historii, tak dzieje wynalazczości mają swoich całkowicie anonimowych bohaterów. Dlatego naszą opowieść chcieliśmy zakończyć u wybrzeży greckiej wyspy, Antikythery. W 1900 roku poławiacze gąbek natrafili tam na wrak starożytnego okrętu, na którym znajdował się mechanizm, nad zastosowaniem którego badacze kultury starożytnej Grecji łamali sobie głowy przez ostatnie ponad sto lat. Obecnie uważa się, że datowany na około pierwszy wiek przed naszą erą przyrząd, służył do obliczania pozycji ciał niebieskich.  Zasada działania była bardziej złożona niż wszystko, co ludzkość skonstruowała w ciągu następnych kilkuset lat. Nic dziwnego, że znalezisko zyskało sobie miano „starożytnego komputera”. Kim był genialny autor? Tego już chyba nigdy się nie dowiemy, choć może, tak jak cudownie odnalazło się jego dzieło, kiedyś poznamy imię wynalazcy.

Czym jest nieśmiertelność? Pamięcią nazwiska i miejscem w podręcznikach lub encyklopediach? A może raczej powszechnością? Czy ważne jest nazwisko wynalazcy czy to, że jego dzieło znane jest na całym świecie? Odpowiedź na te pytania chyba nigdy nie będzie jednoznaczna.

źródło onet.pl