Absurdlog ateisty

Dyskusja merytoryczna to nie to samo, co rapowanie na freestyle'u — nasze argumenty powinny być dobrze przemyślane, jeśli chcemy uniknąć kompromitacji. Bardzo przydaje się przy tym wiedza dotycząca tego, czym są błędy logiczne i poznawcze.

Czym są błędy logiczne a czym błędy poznawcze?

Błędy logiczne popełniamy wtedy, gdy nasze rozumowanie jest niezgodne z zasadami logiki (duuuuh). Błędy poznawcze to powtarzalny wzór patrzenia na świat, który odbiega od tego, co powinniśmy postrzegać w racjonalny, niestronniczy sposób. Zobacz różnicę na przykładach:

Błędy logiczne — przykłady

• Chochoł (sofizmat rozszerzenia) - błąd zachodzi wtedy, gdy Ty, lub Twój oponent, przedstawiasz przeinaczoną wersję argumentu i dyskutujesz z tą wersją, zamiast z prawdziwym argumentem.

• Whataboutism (tu quoque) - ulubiona zagrywka Wiadomości TVP, czyli odwracanie kota ogonem. Osoba popełniająca ten błąd ucieka od odpowiedzialności, nie odnosząc się wcale do zarzutu, a jedynie wytykając hipokryzję. I tak oto PiS nigdy nie tłumaczy się z tego co zrobił źle, tylko mówi jak bardzo gorzej robiono to za PO. Kościół nie tłumaczy się z pedofilii, tylko mówi, że to zorganizowany atak na duchowieństwo, bo przecież pośród celebrytów też jest pedofilia.
  

• Odwołanie do natury (ad naturam) - błąd szczególnie popularny podczas dyskusji o ekologii, czy jedzeniu mięsa. Osoba, która go popełnia, prezentuje coś występującego w naturze jako wskazane i chciane, podczas gdy rzeczy, które w naturze nie występują, prezentuje jako niepożądane. W rzeczywistości jednak nie mamy żadnej logicznej podstawy do twierdzenia, że natura jest uniwersalnym punktem odniesienia do tego, co nam akurat pasuje.

Błędy poznawcze — przykłady

• Podstawowy błąd atrybucji — w skrócie, jest to tendencja do tego, żeby siebie tłumaczyć czynnikami zewnętrznymi, a innych winić za czynniki wewnętrzne. Dla przykładu — kiedy to my się spóźniamy, tłumaczymy to sobie jakimś ważnym, lub nieoczekiwanym zdarzeniem, które pokrzyżowało nam plany. Jednak kiedy to Kowalski się spóźnia, jest nam łatwiej znaleźć winę w nim, a nie w okolicznościach, jakie go spotkały.
  
• Efekt potwierdzenia — ma miejsce wtedy, gdy szukamy argumentów na potwierdzenie naszych tez, zamiast starać się dociekać obiektywnej prawdy. Najczęściej występujący w dyskusjach z religią w tle.
  
• Efekt zaprzeczenia — stanowi odwrotność efektu potwierdzenia i zachodzi wtedy, gdy ktoś krytykuje, lub pomija informacje tylko dlatego, że nie są one zgodne z osobistymi poglądami.

Jak unikać błędów logicznych i poznawczych?

Najlepiej jest stale rozwijać się w umiejętności prowadzenia dyskusji, ale nie każdy planuje koncentrować swoją karierę dookoła debat, czy jakichkolwiek dyskusji publicznych. Niemniej jednak warto mieć ten temat ogarnięty, chociażby w ramach wiedzy ogólnej, aby nikt nie miał za łatwo, gdy zechce nas oszukać :)
Dlatego zachęcam do sprawdzenia artykułu Błędy logiczne i błędy poznawcze – jak dyskutować merytorycznie, aby znaleźć więcej przykładów oraz instrukcje jak można sobie radzić z poszczególnymi błędami i jak ich samemu nie popełniać.